MİTHAT YURDAKUL / Ankara – Merkez Bankası’nın raporuna göre, dijital TL’yi çocuklar ve turistler de kullanabilecek. Banka mevduatı dijital TL’ye, dijital TL mevduata dönüşebilecek, sistem ATM’lere entegre edilerek nakit para çekimi sağlanacak. Dijital TL ile afetlerde paraya erişim ve kesintisiz ödemenin yanı sıra, sosyal yardım ve destek amaçlı paraların da sahiplerine ulaştırılması hedefleniyor.
Dijital Türk Lirası Projesi’nin birinci faz çalışmaları kapsamında, belirli lokasyonlarda pilot uygulama testlerinin gerçekleştirilmesi ve kullanıcı deneyimi ile sistem performansının ölçülmesinin ardından, Merkez Bankası tarafından değerlendirme raporu hazırlandı.
Paranın dijitalleşmesi ile “akan ödemeler”, “nesnelerin ekonomisi” ve “görünmez ödeme” gibi kavramların gündelik hayata gireceği belirtilen raporda, “İdeal dijitalleşmiş ödemeler ekosisteminde, akıllı ödemeler ile ekonomik birimlerin ek zaman kaybetmeden ve en az maliyet ile tüm ihtiyaçlarının tam kapsamlı, güvenli ve mahremiyeti koruyacak şekilde karşılanması mümkün hale gelebilecektir” denildi.
4 temel yaklaşım
Dijital TL ile her türlü afet durumunda paraya erişimin ve kesintisiz ödemenin hedeflendiği ifade edilen raporda, dijital paranın çevrimiçi ve çevrimdışı olarak kullanımı üzerine tasarımlar yapıldığı belirtildi. Rapora göre, dijital TL’de temel yaklaşımlar şöyle olacak:
– Dijital TL’ye erişim, bankaların dahil olduğu finansal aracı kurumlar üzerinden gerçekleştirilecek. Dijital liranın dağıtımını bankalar ve lisanslı katılımcılar üstlenecek.
– Banka hesabı gerektirmeyen dijital TL hesapları kullanılabilecek.
– Her bir kullanıcıya ait ve özel tek bir hesap bulunacak.
– Kullanıcı bilgilerini içeren temin belgeleri, kullanıcı yönetiminde saklanacak.
– Sistemlerde geleneksel ve yeni teknolojiler birlikte kullanılacak.
Kişi bilgisi saklanmayacak
Rapora göre dijital para sisteminde Merkez Bankası, son kullanıcıların kimlik bilgisine sahip olmadığı için hangi hesabın hangi kullanıcıya ait olduğunu bilmeyecek.
Kullanıcıların yaptıkları işlemler dijital para sisteminde saklanırken, müşterini-tanı bilgileri sadece kayıt olunan aracı kurumda yer alacak.
Dijital parada, karekod ile de işlem yapılabilecek. Sistemlerde veri mahremiyetini artıracak kriptografik çözümler kullanılacak.
Banknotun dijitali
Banka mevduatı dijital TL’ye, dijital TL mevduata dönüşebilecek, sistem ATM’lere entegre edilerek nakit para çekimi sağlanacak. Raporda, “Herhangi bir sebeple herhangi bir mevduat ya da ödeme hesabı bulunmayan ve 18 yaşın altında olan vatandaşların ödemelerinde dijital parayı tercih edebileceği öngörülmektedir. Ayrıca, turistler başta olmak üzere yerleşik olmayanlar için de dijital para seçeneği sunulabilecektir” denildi.