Edirne Cezaevi’nde kasım 2016’dan beri tutuklu bulunan Eski HDP Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş’ın basın danışmanı Zınar Karavil’in kaleme aldığı Demirtaş’ın Beyaz Sandalyesi kitabı ikinci baskısını yaptı. Dipnot Yayınları etiketiyle çıkan kitapta Karavil, Demirtaş’ın tutuklanmasından bugüne gelen süreci anlatıyor.
Karavil, Evrensel’den Şerif Karataş’ın sorularını yanıtladı.
Kitabınız yakın devir Türkiye siyaset tarihini, Demirtaş’ın yaşadıklarını ve maruz kaldığı haksızlıkları ele alıyor. Demirtaş’ın basın danışmanı olarak, bu süreci kısaca özetleyecek olursanız neler söylersiniz?
4 Kasım 2016’da Demirtaş, Yüksekdağ ve öteki HDP’lilerin tutuklanmalarının birkaç gayesi vardı. Kısa vadeli en temel hedef, Erdoğan’ın tek adam sistemini yasal hale getirebilmek için önündeki en büyük pürüz olan HDP’nin kısa müddetliğine de olsa paralize edilmesiydi. Olayların gelişimine bakıldığında bunu çok açık, çok net bir biçimde görebiliyoruz.
Kısaca hatırlatmak isterim; 11 Ekim 2016’da Devlet Bahçeli, Meclis küme toplantısı konuşmasında “Başkanlık sistemi Meclise gelsin” dedi. 1 Kasım 2016’da Hürriyet gazetesindeki haberde, getirilecek Türk tipi başkanlık sisteminde, liderin yetkileri yer aldı. Hatta o denli yetkiler veriliyordu ki Türk tipi lidere, liderin yalnızca spor liglerinin şampiyonları ile piyango sonuçlarını belirleme yetkisi yoktu.
Bakın, yalnızca üç gün sonra HDP’ye operasyon yapıldı. Sonra ne oldu pekala? Referandum hazırlıkları sürat kazandı ve yalnızca 2 ay 20 gün sonra referandum kararı alındı. Bu, siyaset dünyası için ışık suratında. Demirtaş, Yüksekdağ ve HDP’liler cezaevindeyken de referandum yapıldı.
Hatırlatmak isterim, o periyotta Demirtaş ile Yüksekdağ, cezaevinde olmalarına karşın HDP eş başkanlarıydılar. Referandumda da kıl hissesi evet çıktı. Demirtaş ile Yüksekdağ, İdris Baluken ve HDP’li başka milletvekilleri cezaevinde değil de HDP Genel Merkezinde olsalardı o referandumdaki sonuç o denli mi olurdu?
Çok farklı bir formda, günümüzde de bu türlü bir durum var. O günlerde HDP’ye operasyon yapılarak referandum kazanıldı, bugün de Kobanê kumpas davası ve HDP’yi kapatma davası üzerinden önümüzdeki seçim kazanılmaya çalışılıyor. Yani günümüzdeki durum, o günlerdeki durumun bir gibisi. O gün, AKP’nin referandumu kazanmasındaki en temel noktalardan biri HDP’ye yönelik operasyondu, bugün de HDP’ye yönelik davalarla seçim kazanılmak isteniliyor.
‘SIRRI SÜREYYA ÖNDER’İN BENZETMESİ DE ÇOK HAKİKAT’
Kitabınızın ön kelamını yazan Sırrı Süreyya Başkan, Diyarbakır’daki çay ocaklarında çok kullanılan kürsü ile Demirtaş’ın cezaevinde kullanmak zorunda olduğu plastik beyaz sandalye ortasında benzetme yapıyor. Kürsü ve beyaz sandalye benzetmesine dair sizin yorumunuz nedir?
Sırrı Süreyya Başkan çok âlâ bir gözlemci, biliyorsunuz. Benzetmesi de çok hakikat. Bugün Diyarbakır’daki hangi çay ocağına gitseniz küçük bir sehpa etrafındaki kürsülerde oturan bireylerin siyaset konuştuğunu görürsünüz. O kürsülerin her biri, bir siyaset koltuğu üzeredir. Oralarda siyasi değerlendirmeler yapılır, sıkıntıların tahlilleri konuşulur. Aslında bu, yalnızca o kürsülerde yapılan bir şey değildir. Kürsü bir metafor elbette. Örneğin bayanların bir ortaya geldiği altın günlerinde, ailelerin bir ortaya geldiği ortamlarda, gençlerin oturdukları kafelerde de gibisi bir durum var. Sohbetin bir yerinde kesinlikle siyaset konuşulur.
Halkımız Diyarbakır’da, Mardin’de, Van’da, Hakkâri’de, Mersin’de ve ülkenin her yerinde o kürsülerde, vilayet ve ilçe binalarında, Meclisteki koltuklarda ve cezaevinde siyaset yapmayı sürdürüyor. Aslında vakit zaman toplumsal medyaya yansıyan kısa görüntülerde da bunu çok net görebiliyoruz.
“Halkımız politik bir halktır” tabiri rastgele bir halk övgüsü değil, bir gerçek. Aslında pek çok uzman da belirtiyor bunu. Demirtaş da halktan biri olarak vaktinde Diyarbakır’daki o kürsülerde siyaset yaptı. Sonrasında Ankara’daki koltuklarda, şimdilerde ise Edirne Cezaevindeki beyaz sandalyesinde siyaset yapıyor, halkın problemlerine tahlil teklifleri üretiyor.
‘DEMİRTAŞ İLE TEMAS EDEN ÇOK ŞAHISLA GÖRÜŞTÜM’
Kitapta Demirtaş’ın kamuoyunun pek bilmediği kimi özelliklerini de okuyoruz… Bahseder misiniz biraz?
Kitapta pek çok anekdot var, evet. Bir kısmı basına da yansıdı. Fakat yansıyanların, buz dağının görünen kısmı olduğunu söyleyebilirim. Kitap sayesinde pek çok bilinmeyen olay, pek çok anı açığa çıktı. Eşi Başak Demirtaş ile, kardeşleri Aygül Demirtaş ve Süleyman Demirtaş ile, avukatları ve arkadaşlarıyla görüştüm, kitabın yazım etabında. Cezaevi arkadaşı, kendisiyle beş yıl geçiren Abdullah Zeydan ile görüştüm. Onlar sayesinde pek çok art plan bilginin yanı sıra renkli kısımlar de kitapta yer aldı. Kendilerine çok teşekkür ediyorum, sağ olsunlar. Demirtaş ile temas eden çok bireyle görüştüm fakat bir tek cezaevi vazifelileri ve yargıçlarla görüşmedim diyebilirim. Tahminen ileride demokrasiyi sağladığımızda onlarla da görüşüp onların anlatacaklarını, Demirtaş ile anılarını müellifim, kitabın yeni bir baskısını yaparız. Aşikâr mi olur?
‘İŞÇİLER GÖZALTINA ALINDI’
Kitapta Demirtaş’ın, avukatlarının anlattıkları, iktidarın yargıyı ve cezaevini kuşatmasına karşı gardiyanlara, askerlere ve cezaevi inşaatında çalışan emekçilerin umut veren reaksiyonları de kelam konusu. Buna dair neler tabir edersiniz?
Demirtaş çok sevilen biri. Yalnızca HDP’ye oy verenler değil, pek çok kişi tarafından seviliyor, sayılıyor. Tüm karalama çalışmalarına karşın kendisine büyük sempati var. Bu durum her yerde görülebiliyor.
Çok ayrıntı verip tadını kaçırmak istemem lakin cezaevinde yaşanan çok farklı bir olayı da anlatmadan geçemiyorum burada. Edirne Cezaevinin yanına bir cezaevi daha yapılıyor. İnşaatta çalışan emekçiler bir gün, spor saatine çıkan Demirtaş ile Zeydan’ı görüyorlar ve onlara seslenip “Selo Başkan” diye bağırıyorlar. Jandarmalar çabucak inşaata giderek çalışanları gözaltına alıyorlar, telefonlarına el koyuyorlar. Ayrıntıları kitapta var. (Kaynak: Evrensel)